Κυριακή 19 Αυγούστου 2018

το αποτύπωμα


             Πρόκληση και ρίσκο η επίσκεψη μετά από πολλά χρόνια σε μέρη που ζήσαμε.
            Ο κύριος Λι επισκέπτης στο χωριό του νησιού στο σχολειό του οποίου πριν πολλά χρόνια, και για χρόνια, δίδαξε. Μέρα της λαμπρής γιορτής του Αυγούστου, ώρα που αρχίζουν και διακρίνονται τα φώτα χωρίς να φωτίζουν, πλανόδιοι έχουν στήσει κιόλας  πάγκους, μυρωδιές και τσίκνα, σημαιάκια και λαμπιόνια, μια εξέδρα ξύλινη για τους μουσικούς που κιόλας δοκιμάζουν τον ήχο, έναν ήχο που θα αναδυθεί σε λίγο από τα φύλλα των δέντρων στα οποία στηρίχτηκαν τα τεράστια ηχεία,  αυτοκίνητα κινητά κι ακίνητα πνίγουν τα στενά δρομάκια, η πλατεία στολισμένη, καλυμμένη από τραπεζοκαθίσματα, έτοιμη για τη λατρευτική τελετή, δέχεται σιγά σιγά  τους πρώτους πουκαμισάτους εορτάζοντες που καταφτάνουν συνοδεία χρωματιστών φορεμάτων και μικρών ζιζάνιων δορυφόρων.

            Τα παρατηρεί όλα αυτά ο κύριος Λι καθισμένος στην άκρη του τραπεζιού, στην άκρη του πανηγυριού και της πανηγυριώτικης διάθεσης. Σκέφτεται πώς με τα χρόνια τα πανηγύρια της συνάντησης, της επικοινωνίας, του χορού και της χαράς έγιναν πανηγύρια του πλαστικού και της κακογουστιάς. Δεν του φαίνεται περίεργο, βέβαια, δεν είναι σολωμός το πανηγύρι, για να κολυμπήσει κόντρα στη ροή των πραγμάτων.
            Αλλά αφήνει τις σκέψεις αυτές για άλλες στιγμές. Ετούτη  την ώρα, προσπαθώντας να ανιχνεύσει και να διακρίνει στις φυσιογνωμίες των σαραντάρηδων τους παλιούς του μαθητές, από άλλες σκέψεις κατακλύζεται. Ψάχνει να βρει κάπου το αποτύπωμα από το πέρασμά του εδώ, στο σχολείο. Πέντε χρόνια έμεινε, χρόνια εκπαιδευτικού φανατισμού, εντατικής και έντονης προσπάθειας να ανάψουν φαναράκια πολιτισμού στο μυαλό, στις καρδιές και στα δρομάκια του χωριού. Βομβάρδιζε αλύπητα το μικρό μέρος με θεατρικές παραστάσεις, εκδηλώσεις, συναυλίες, μαθήματα μουσικής, ραδιοφωνικές εκπομπές, βιβλιοθήκη, εκδόσεις περιοδικών, εισέβαλλε «από παντού σαν Πανσέληνος», που έλεγε ελυτικά και χωρίς σεμνοτυφία. Τι έμεινε;
            Τέτοια σκεφτόταν, εσωτερικά απομονωμένος από τη γενικευμένη ευωχία ο Λι, όταν:
            - Δάσκαλε!! Πόσα χρόνια!
            ακούει, βλέποντας τον σωματώδη ευτραφή σαραντάρη να τον πλησιάζει, ντυμένο με τα ρούχα της φιλαρμονικής και με ένα πλατύ χαμόγελο. Τον αγκαλιάζει σφιχτά. Το χαμόγελο είναι λες και ξεχάστηκε στο πρόσωπό του, λάμπει:
            - Ο Μάκης είμαι, δάσκαλε! πόσο χαίρουμαι που σε βλέπω, τι χρόνια, ακόμα κρατάω το τετράδιο της Ιστορίας, θυμάμαι περιμέναμε πώς και πώς να κάνουμε μάθημα, ήταν πραγματικά, τα καλύτερά μου χρόνια κι έλεγα τι να κάνει εκειός ο άθρωπος, πόσο χαίρουμαι, ήρθες για διακοπές;
            Περίεργο αποτύπωμα ανακάλυψε «εκειός ο άθρωπος» απόψε, εν μέσω πανηγυριού. Ένα τοσοδά αποτύπωμα  που ταξιδεύει στη μνήμη του Μάκη.
            Όμως ο χρόνος τον έχει συμφιλιώσει με τα μεγέθη. Ίσως ένα τοσοδά αποτύπωμα στη μνήμη να είναι η Πανσέληνος που εισβάλλει από παντού και που φωτίζει το δρόμο˙ ίσως άλλο να μην είναι. Ίσως το τοσοδά να είναι τόσο.

οι φωτογραφίες είναι του Γιάννη Μάνεση

14 σχόλια:

  1. Καλημέρα! Τι όμορφο ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο. Σε αυτά που μας κρατάνε (η πανσέληνος που εισέβαλε παντού) και σε αυτά που μας πονάνε (κινητά και ακίνητα πλαστικά και πλαστικοποιημένα)
    Διακρίνω διαχρονική προβολή στο χρόνο και στους χώρους των ευαίσθητων και ευαισθητοποιημένων εκπαιδευτικών.
    Για τους άλλους τους διεκπεραιωτικούς...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. (Αχ,) Μοσχούλα, θυμάσαι πώς ξεκινάνε τα Αντικλείδια του Παυλόπουλου, ε;
      "Η ποίηση είναι ια πόρτα ανοιχτή.
      Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν
      τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί
      κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι
      και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν(...)"

      Το θέμα πάντα, και στην εκπαίδευση, είναι να εξασκηθεί το μάτι να μαγεύεται. Μπορεί να θέλει και λίγο ταλέντο, αλλά το σίγουρο είναι ότι η συμβολή της εκπαίδευσης μπορεί να είναι μεγάλη.
      Η διεκπεραίωση σκοτώνει..

      Πάρε, λοιπόν, έμπνευση, από το αιγαίο, να επιστρέψεις δυνατή και για σένα αλλά και για να το προσφέρεις στους μαθητές σου.. :-)

      Διαγραφή
    2. Μπράβο και στον Γιάννη για τις τόσο όμορφες φωτογραφίες!

      Διαγραφή
  2. Πόσο όμορφη φωτογραφία !!!
    Και η ορατή (με τα φώτα που στολίζουν μα δεν φωτίζουν ακόμα )μα κυρίως αυτή του λαμπερού χαμόγελου που άναψε όμορφα πυροτεχνήματα στην καρδιά του Δάσκαλου . Γιατί ...για ένα (όμορφο και τρυφερό) αποτύπωμα ζούμε ρε γμτ ;-)
    Κι ας καμωνόμαστε συχνά τους υπεράνω ...
    Όσοι ήταν πάντα πλαστικοί και...για τα πανηγύρια ,δεν θα νιώσουν ποτέ τι ανεκτίμητη "περιουσία" είναι ένα τέτοιο σφιχταγγάλιασμα .

    υγ. Ανεμοδαρμένα φιλιά εστάλησαν αφειδώς ( και με σαφείς μαγικές οδηγίες ) απ'την αγαπημένη παραλία και όχι μόνον ;-))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βρε! Οποία εξαιρετική έκπληξις!

      Έχω την εντύπωση, ξωτικούλι, ότι τα κείμενα τα διαβάζουμε με παρόμοιο τρόπο εμείς οι δύο.. Μπορεί, π.χ, να τα διαβάζουμε μαζεύοντας βοτσαλάκια από τις παραλίες τους, μπορεί να στεκόμαστε λίγο μόνο κάτω από κάποια τους φωτισμένα παράθυρα, καμιά φορά και να χανόμαστε στην αγκαλιά τους. Λίγο δύσκολο να σου εξηγήσω πώς μου προέκυψε αυτό το συμπέρασμα (!), αλλά προφανώς έχει να κάνει από τα σημεία του σχολιασμού σου.

      Ε, ναι, ταπεινά συμφωνώ: Γι' αυτό ζούμε. Καμιά φορά μάλιστα παθαίνουμε και καμιά βουλιμική κρίση..

      ΥΓ. Να, είδες; Η αγαπημένη παραλία είναι ένα αποτύπωμα κι ας μην τη λένε Μάκη. Με συγκίνησες πάλι! (Και με το 'αφειδώς" και με τις μαγικές οδηγίες - πρόσθεσε λίγο φίλτρο ακόμα - και με το "όχι μόνον") Ελπίζω να την απολαμβάνετε ακόμα, μείνετε, μείνετε λίγο παραπάνω!

      Διαγραφή
    2. Ξέχασα: Η φωτογραφία που τόσο επαινείς είναι του Γιάννη Μάνεση - ντροπή μου να μην το αναφέρω, θα το διορθώσω αμέσως.

      Διαγραφή
  3. Αχ! Τα πανηγύρια και μιλώ γι αυτά που έχουμε ζήσει ως παιδιά και που ευτυχώς ακόμα ζούμε στην Ελλάδα, τα απολαμβάνω ακόμα όλα και ας επικρατεί το πλαστικό, μια και το κιτς ήταν πάντα η "ομορφιά" του πανηγυριού. Οι μυρωδιές ίδιες, οι μουσικές ίδιες, οι χοροί ίδιοι, τα ψεύτικα δαχτυλιδάκια, όλα ίδια γιατί η αίσθηση παραμένει ίδια!
    Μου έδωσε πολύ χαρά ο κύριος Λι, με την ακριβέστατη του περιγραφή και αυτό γιατί μπορεί να μεγαλώσαμε αλλά φαίνεται πως η παιδικότητα παραμένει!
    Όσο για τις συναντήσεις δάσκαλου- μαθητή είναι απ' αυτές που γεμίζουν την καρδιά με απέραντη γλύκα γιατί με "τέτοια" τρέφεται η καρδιά μας!

    Χαμογελαστά τα Αληθινά Φιλιά και καλή παραμονή στο νησί για "όσο"! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχεις πολύ δίκιο (γιατί υπάρχει και λίγο.. :-) ) με το διαχρονικό (αισθητικό) χαρακτήρα των πανηγυριών. Έχω την εντύπωση, πάντως, ότι σε κάποια μέρη μικρά, σε νησιά π.χ, τα πανηγύρια είχαν παλιότερα μια κάπως διαφορετική έκφραση συλλογικότητας των ανθρώπων. Συμμετοχικά, χωρίς πολλές εμπορικές προεκτάσεις, κάπως πιο ανθρώπινα - εκτός κι αν πέφτω σε παγίδα εξωραϊσμού..

      Αυτή τη φορά είμαι κι εγώ στο νησί, δεν είναι μόνο ο κύριος Λι. Αλλά, να θυμάσαι: δεν είναι αυτονόητο να βρίσκομαι όπου βρίσκεται και η αφεντομουτσουνάδα του!

      Φιλιά κι από 'δω, ιόνια.

      Διαγραφή
  4. Με συγκίνησε μία ακόμα φορά ο κύριος Λί. Και μάλιστα ιδιαίτερα.
    Πρέπει να είναι απίστευτο συναίσθημα να επιστρέφεις σε έναν τόπο όπου δίδαξες. Πρέπει να είναι μια ευλογία που την έχετε μονάχα εσείς οι εκπαιδευτικοί. Πόσο μάλλον αν έχετε αφήσει εκεί την πνευματική σπορά σας και τις δημιουργίες σας.
    Τελικά είναι τεράστια εμπειρία να είσαι δάσκαλος έτσι ;
    Εγώ, κύριε Λι, κρατώ στις αναμνήσεις μου, για πολύ σαφείς προσωπικούς λόγους, την θητεία μου στη Λέρο, στα 1985 (σκέψου....). Και νιώθω την ένταση να με πλημμυρίζει. Νιώθω τα κομμάτια της καρδιάς μου εκεί. Πόσο μάλλον εσύ που συναντάς και τους μαθητές σου κύριε Λι.
    Ένα μεγάλο ευχαριστώ για τα συναισθήματα σήμερα που μου έδωσες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γιάννη μου, έχεις τόσο ευαίσθητο φίλτρο, που δε χρειάζεται να κάνει και σπουδαία πράγματα ο Λι για να κινητοποιηθείς. Κι αυτό είναι ένα χάρισμά σου που εκτιμώ πολύ.
      Μη με ρωτάς για την εμπειρία του να είσαι δάσκαλος. Σίγουρα είναι εντονότατη, συναρπαστική, πλούσια. Ταυτόχρονα πορεύεσαι πάντα με την απορία, με την αυτοαμφισβήτηση, την αυτοαναίρεση. Ένα από τα λάθη είναι να θεωρείς εαυτόν αυθεντία - εκεί τα έκανες θάλασσα..

      Μακάρι να θυμηθείς κάτι να (μας) δώσεις από τη Λέρο και την τότε παραμονή σου εκεί. Θα είχε πολύ ενδιαφέρον.

      Να είσαι καλά, καλή σου βδομάδα, κρατάει ακόμα κι η Αθήνα το αυγουστιάτικό της πρόσωπο, ε;

      Διαγραφή
  5. Υπάρχει γλυκύτερο πράγμα ΄για ένα δάσκαλο από το σφιχταγκάλιασμα ενός παλιού μαθητή του; Δε νομίζω. Οι μαθητές με τα χρόνια ξεχνούν τους αδιάφορους δασκάλους αλλά θυμούνται πάντα τους πολύ κακούς και τους πολύ καλούς.
    Έκανες, όπως φαίνεται, εκεί πέρα εξαιρετική δουλειά δάσκαλε.
    Να είσαι λοιπόν περήφανος.
    Το αξίζεις!
    Υ.Γ.
    Ταλέντο ο Γιάννης στη φωτογραφία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία μου, σ' ευχαριστώ. Για να προσπαθήσω να μετριάσω τους επαίνους, να πω ότι, όπως υπάρχουν καλοί και αδιάφοροι καθηγητές, υπάρχει και ποικιλία στους δέκτες. Ο ίδιος δάσκαλος δεν είναι πάντα στον ίδιο βαθμό αγαπητός από τους μαθητές. Συνάντηση είναι η εκπαίδευση, όπως και η ζωή.. Όμως, κακά τα ψέματα, αυτές οι συναντήσεις είναι σκέτη Άνοιξη!

      Σ' ευχαριστεί ο Γιάννης :-)

      Διαγραφή
  6. Αν δεν ήταν εκείνοι οι παλιοί "βοβμαρδισμοί" πολιτισμού, φοβάμαι πως ο Μάκης δεν θα αναγνώριζε και δεν θα ανακαλούσε με τόση νοσταλγία. Μπορεί και να προσπερνούσε δηλαδή, αποφεύγοντας κουβέντες με τον παλιό δάσκαλο.
    Το πλαστικό μπορεί να κατέκλεισε τη ζωή μας, αλλά τα πανηγύρια αντέχουν στο χρόνο. Ας κρατήσουμε αυτό, δάσκαλε.
    Καλώς σε ξαναβρίσκω. Το βιβλίο σου, ήταν μια αναγνωστική όαση, θα ήθελα να σου πω. Ευχαριστώ απ' την καρδιά μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλώς τη! Να μην πω ότι σε πεθυμήσαμε πρώτα; :-)

      Ναι, έχεις δίκιο, μα αυτό, νομίζω κι εγώ, είναι το αποτύπωμα. Το φέρει ο Μάκης στη μνήμη του, η οποία τον βοηθάει στη αξιολόγηση που κάνει στα πράγματα και στον κόσμο. Κι αυτό το ανεπαίσθητο φως στη ματιά ενός ανθρώπου ίσως είναι το σπουδαίο αποτύπωμα - κέρδος.

      Κι όσο για τα πανηγύρια (πόσο με γαργαλάει αυτή η έκφραση για λογοπαίγνια..), ε, ναι, κρατάνε, με όλα τα στοιχεία τους, πλαστικά και μη. Σκεφτόμουν ότι είναι λίγο άδικος και μονόμπαντος ο Λι. Το κάθε πράγμα έχει τα στοιχεία του που είναι ποικίλα, "μην πετάξεις τίποτα", που έλεγε κάποτε κι ο Σαββόπουλος..

      Χαίρομαι που το ευχαριστήθηκες. Είχες καταλάβει ότι τα κριτήρια της επιλογής δεν ήταν ακριβώς ποιοτικά, αλλά .. συγγένειας.

      Σ' ευχαριστώ κι εγώ, Μαρία!

      Διαγραφή

και οι φίλοι του κυρίου Λι είπαν: