Κυριακή 25 Μαρτίου 2018

παραμυθία



             Ο κύριος Λι διαβάζει το βιβλίο της Hannah Kent  «΄Εθιμα ταφής», (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Ίκαρος, 2014). Τον ταξιδεύει στις αρχές του 19ου αιώνα στην Ισλανδία. Εκεί  παρακολουθεί τους τελευταίους μήνες της καταδικασμένης σε θάνατο Άγκνες Μάγκνουσντότιρ. Ενδιαφέρον βιβλίο, ζωντανό,  με διεισδυτικά ηθογραφικά, ψυχογραφικά μέχρι και αστυνομικά στοιχεία.


             Ως συνήθως, όμως, ο Λι εστιάζει σε κάποιον δευτερεύοντα άξονα: ένας εφημέριος αναλαμβάνει να προσφέρει την απαιτούμενη αρωγή στην Άγκνες, για την προετοιμασία της ψυχής της «να επιστρέψει στους κόλπους του Θεού». Και την επισκέπτεται σχεδόν καθημερινά. Και ο κύριος Λι συναντιέται  για άλλη μια φορά  στη ζωή του με τη μαγεία της δύναμης του λόγου. Παρακολουθεί πώς στις συναντήσεις ο λόγος θα σμιλέψει σιγά σιγά τη σιωπή, πώς η αρχική επιφύλαξη θα γίνει εκμυστήρευση, η τραχύτητα τρυφερότητα, πώς στο σκοτάδι της άρνησης θα χαράξει σταδιακά το φως, πώς το ανοίκειο θ’αποκτήσει  μορφή αγαπημένη, πώς οι κλειστές ψυχές σαν μπουμπούκια θα ανοίξουν.

            Το θυμάται καλά αυτό το θαύμα του λόγου και στην ιδιότυπης τρυφερότητας ταινία του Pedro Almodovar « Hable con ella» (Μίλα της). Εκεί πάλι ο Benigno, ένας μοναχικός νοσοκόμος, περιποιείται την Alicia, μια νεαρή, που, αν και είναι σε κώμα, χωρίς καμία επαφή με το περιβάλλον, αυτός της αφηγείται συνεχώς ιστορίες, χωρίς ποτέ να χάνει την πίστη του στη θαυματουργό δύναμη του λόγου.
           
            Παραμύθια, θα μου πείτε.
             Ακριβώς. Παραμυθία, στα αρχαία = παρηγοριά.  Παρά + μύθος, παρά + ἀγορεύω: στέκομαι δίπλα σε κάποιον και του λέω μύθους, λόγια, «παραμύθια». Και με τα παραμύθια ανακουφίζω τον προαιώνιο υπαρξιακό του φόβο, τον παρηγορώ, τον γαληνεύω.
            Αυτή τη βαθιά ανάγκη αφουγκράζεται ο Λι διαβάζοντας το βιβλίο της Hannah Kent. Την ανάγκη να λειάνει ο άνθρωπος τους φόβους του, τη μοναξιά του, την υπαρξιακή του αγωνία με τη σαγήνη, τη μαγεία, τη δύναμη του λόγου που παραστέκει˙ και παραμυθιάζει˙ και παρηγορεί. Έτσι  που να πλουτίζει με νόημα η ζωή, αυτή η, κατά Γιάννη Ρίτσο, «σπίθα στην ανυπαρξία».

            «Από τη θάλασσα το βγάζουν το αλάτι;»
            «Γιατί με ρωτάς τόσα πράγματα, Στέινα;»
            Το κορίτσι σωπαίνει, τα μάγουλά του ροδίζουν. 
          «Επειδή μου απαντάς», μουρμουρίζει. (σελ. 261)

19 σχόλια:

  1. Ναι κύριε Λι, ο λόγος έχει δύναμη!
    "Εν αρχή ην ο λόγος", λένε, πως ένας ήχος δημιούργησε το σύμπαν.
    Λέγε λέγε εσύ, κάτι θα μείνει, (στα παιδιά μου!).
    Μια καλή κουβέντα σίγουρα έχει μεγαλύτερη αξία αν αγγίξει τη καρδιά... Ω! ναι!
    Και μετά λες, λόγια λόγια και οι πράξεις;
    Για χρόνια ήθελα να βάλω μια ταμπέλα απέναντι απ' το κρεββάτι μου που να γράφει, "Όχι άλλα λόγια, πράξεις", αλλά και αυτό λόγια ήταν...
    Απ΄την άλλη σκέφτομαι, "τι κάνεις τόσα χρόνια στο blog σου, αραδιάζεις λόγια, λόγια φιλοσόφων, ψυχολόγων και κάτι δικές σκέψεις που και τι";
    Και η σιωπή, είναι χρυσός!
    "Ή πρέπει να σιωπήσεις ή να πεις κάτι καλύτερο απ΄τη σιωπή". Πυθαγόρας και "Μη λες λίγα λόγια με πολλά λόγια, αλλά πολλά, με λίγα λόγια".
    Μια και είπα πολλά λόγια που σαν βραδινή μουρμούρα μοιάζουν, καληνυχτίζω, χωρίς να ξεχνώ και τα λόγια αγάπης! ;-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Βάλσαμο τα λόγια σας, κυρία Άιναφέτς μου, στο τόσο πλούσιο σχόλιό σας!
      Πράγματι, μπορεί τις περισσότερες φορές να παρουσιάζονται σαν άκρα αντίθετα τα λόγια και οι πράξεις αλλά υπάρχουν και φορές που τα λόγια αποτελούν προϋπόθεση για την πράξη, ώθηση για την πράξη, καμιά φορά δέσμευση για την πράξη.
      Ο κύριος Λι, βέβαια, σημειώνοντας τις παρατηρήσεις του, περισσότερο είχε στο μυαλό του τα λόγια-χάδι, τα λόγια-χάδια, τα λόγια-δροσερό ποτήρι νερό σε διψασμένα χείλη, τα λόγια-θαλπωρή και αγάπη. Αυτά που ανοίγουν τους ανθρώπους στον ορίζοντα του Ανθρώπου.
      Αθεράπευτα ρομαντικός και αιθεροβάμων ο καλός μας, αλλά μήπως γι' αυτό κάποιες στιγμές κερδίζει τη συμπάθειά μου;
      Καλή βδομάδα να έχουμε :-)

      Διαγραφή
  2. Πολύ ιδιαίτερο το βιβλίο !!!
    Από τότε θέλω να ταξιδέψω την Ισλανδία .
    Μοιάζει με το τοπίο ο ψυχισμός τους σκεφτόμουν.
    Μου έμεινε η αίσθηση του σμιλέματος ή μάλλον του...αργάσματος της ψυχής μέσα σε τοπία βαθιάς σιωπής .
    Άρα δικαίως εστίασες στον παρηγορητικό λόγο γιατί ήταν η εξαίρεση ...
    Ε να γι αυτό είμαστε πιο υγιείς ψυχικά οι μεσόγειοι πολυλογάδες σκέφτομαι τώρα μ'ένα χαμόγελο.
    Καλή εβδομάδα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Γεια, γεια καλό μου ξωτικό,
      Ναι, είδες; Σε βάζει καλά στην Ισλανδία και στο 19ο αιώνα της το βιβλίο, εγώ δυσκολεύομαι να χωνέψω ότι η Κεντ είναι αυστραλέζα και όχι ισλανδή.
      Για τις βιβλιογραφικές μας ανάγκες αλλά και για τις ανάγκες που υποβάλλει η φλυαρία μας, να πω ότι ένα ακόμα βιβλίο ε πολλή Ισλανδία είναι το ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΑΙ ΚΟΛΑΣΗ, του STEFANSSON JON-KALMAN, με μια πολύ ποιοτική και ποιητική γραφή - τουλάχιστον στο πρώτο του μέρος. Αλλά και αν η όρεξή μας πάει προς την περιπέτεια το μυστήριο κοκ, υπάρχει κι εδώ αρκετή ισλανδία (αν και μάλλον για περισσότερο πάγο πρόκειται..): Ίαν Μακγουάιρ "Σκοτεινός αρκτικός".
      Τώρα, δε χρειάζεται να σχολιάσω το "μεσόγειοι πολυλογάδες", ε, γιατί μ' έχει πιάσει ένας ξερόβηχας!..Ναι, πιθανώς να είμαστε ψυχικά υγιέστεροι οι μεσόγειοι, οι άνθρωποι είναι κι αυτοί κομμάτια του περιβάλλοντός τους, βαρύ και παγωμένο και δύσκολο περιβάλλον στον (πολύ) βορρά, πώς να ξεφύγεις.
      Πάντως, ίσως και επειδή είναι μακριά μας αυτός ο κόσμος τα βιβλία αυτά έχουν πολύ ενδιαφέρον για μας. (Τώρα, βέβαια, και τι δεν έχει ενδιαφέρον, που θα 'λεγε και ο κύριος Λι)

      Τα φιλιά μας - ουδόλως ισλανδικά!

      ΥΓ1. Αν βρεις φτηνό εισιτήριο για ισλανδία, με ειδοποιείς, ε;

      ΥΓ2. Πώς τα κατάφερα να φλυαρήσω χωρίς μουσική παραπομπή;

      Διαγραφή
    2. :-)) :-)) για τα μη ισλανδικά φιλιά .
      Ευχαριστίες για τις βιβλιοπροτάσεις αν και με τόσο απαγορευτικές τιμές καλύτερα να μην μας ανοίγει και πολύ η όρεξη :-(

      Μάλλον πάγωσαν και οι νότες απ'την αγριάδα...

      Μια ...θερμή καληνύχτα :-)

      Διαγραφή
    3. Ναι, δυστυχώς, οι βιβλιοπροτάσεις εδώ και κάποια χρόνια έχουν πάρει αυτή την εφιαλτική διάσταση της αγοράς - τι θλιβερό.. Κι εγώ το ένα από τα δύο το διάβασα έχοντάς το δανειστεί. Το "Παράδεισος και κόλαση", όμως, το έχω εδώ δίπλα μου, να μου χαμογελάει και να μου λέει ότι ευχαρίστως δέχεται να αλλάξει χέρια. Ευχαρίστως το στέλνω, λοιπόν.

      Όσο για τις νότες, αυτό είναι το ζητούμενο: να παγώσουν αυτές την αγριάδα. Σιγά μην της περάσει!

      Καληνύχτα :-)

      Διαγραφή
    4. Ααα δεν εννοούσα αυτό όμως (που ισχύει απολύτως ,με έχει σώσει η βιβλιοθήκη...αλλά μου λείπει απελπιστικά το οτι δεν τα έχω να ξαναρίξω μια ματιά όποτε θέλω ) αλλά τα όνειρα για ακριβά μακρινά ταξίδια :-))
      Σ'ευχαριστώ όμως πάααρα πολύ για την πρόταση !!!
      (έχεις δοκιμάσει να παίξεις μουσικό όργανο σε θερμοκρασίες Ισλανδίας ;;; χαχαχα ;; )

      Φιλιά ...μεσογειακά !

      Διαγραφή
    5. (ευτυχώς, με τα φιλιά λιώσαν οι ισλανδικοί πάγοι..)

      Κοίτα, ξωτικό, έχω δοκιμάσει να παίξω μουσικό όργανο και προκάλεσα θερμοκρασίες Ισλανδίας στο κοινό. (Όχι ότι πτοούμαι, βεβαίως. Ποτέ δεν αναγνωρίστηκαν στην ώρα τους οι μεγάλοι καλλιτέχνες). Αν, όμως μου πεις ότι έχεις δοκιμάσει να παίξεις σε θερμοκρασίας Ισλανδίας, κλείνω το μπλογκ και κηρύσσω πτώχευση πάραυτα!


      ΥΓ. Ας μην πάμε μακριά: https://www.youtube.com/watch?v=sHebBXZhXdc

      Διαγραφή
    6. Έλεγα λοιπόν πως και να είχα δοκιμάσει σιγά μη στο έλεγα με τέτοια φρικτή απειλή !!!!
      Αυτά τα ...κοντινά όμως τα μασάω ,μια που έχω πάθει και πολύ χειρότερα απ'τους παλιούς συναδέλφους που με συγκίνηση είδα στο βιντεάκι :-))

      Έλα τώρα να σε στείλω μια μακρινήηη και πολύυυ κρύα βόλτα (Είναι 3 οι αναρτήσεις αν δεν βαρεθείς γρήγορα)
      http://cadenza-xotikou.blogspot.gr/2011/01/m-1.html

      Διαγραφή
    7. (Μπρρρρρ και ξαναμπρρρρ.. Έερχοομαι από τοο φιλανδικόο κρύυοο - κόλλησα και τα διπλάα σύμφωναα)

      Δεν ήξερα. Δε ρώταγα; Τι πάω και προκαλώ ξωτικό πράμα για τα κρύα στη χώρα των ξωτικών; Μαγικό παγοταξίδι έκανες, ξωτικό μου!Και καταλαβαίνω πως θα ήταν μεγάλη πρόκληση να ακούγονταν λίγες νοτούλες παιγμένες από τα χεράκια μας στην αστρική νύχτα..
      Αλλά κι εσύ, βρε, παιδί μου, ποια απειλή; Έχασες την ευκαιρία σου να σκορπίσεις τόση χαρά στο πολυπληθές κοινό μας!.. Τέλος πάντων.

      Αλλά κι αυτά , τα κοντινά, από τους συναδέλφους, ας τα βάλουμε στη λίστα να μας τα διηγηθείς όταν βρεθούν οι συνθήκες (αν και τώρα που το σκέφτομαι και το σπίτι μας τα τελευταία χρόνια θερμοκρασίες αρκτικής έχει, οπότε να και οι συνθήκες..)

      Να μας τα διηγηθείς. Για να μη λέει και ο κύριος Λι ότι ξεφύγαμε από το θέμα της παλιοανάρτησής του..

      Καλό σαββατοκύριακο - με μουσικές και χωρίς πάγους

      Διαγραφή
  3. Αυτοί οι "σελιδοδείκτες" από ανθρώπους που αφουγκράζονται ένα βιβλίο σαν κι αυτό, είναι παρακινητικοί και λειαίνουν το γρέζι της ψυχής μας. Θαυμάσιο ξεκίνημα της εβδομάδας Διονύση. Με όμορφες σκέψεις και ομοιοκατάληκτες αναζητήσεις.
    Την καλησπέρα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μετά από ένα τόσο ευγενικό σχόλιο, το μόνο που θα έπρεπε να πω θα ήταν ένα ευχαριστώ. Ωστόσο,δεν είμαι σίγουρος ότι είμαι ευγενής άνθρωπος. Να πω ότι μάλλον είναι τα βιβλία "σαν κι αυτό" που κάνουν όλη αυτή την επίμονη και λυτρωτική δουλειά της λείανσης, το ξεαγκάθιασμα. Και χαρίζουν ώρες και μέρες και ζωές φιλόξενες.
      Μαρία μου, σ' ευχαριστώ πολύ.

      Διαγραφή
  4. Είναι πολύ ευαίσθητος κι οξυδερκής ο κύριος Λι και τον ευχαριστούμε για τις όμορφες προτάσεις του. Ο λόγος είναι έκφραση, επικοινωνία. Από τα παραμύθια της γιαγιάς, μέχρι την πολυθρόνα του ψυχολόγου, κι από τα κρυφά ημερολόγια μέχρι τις online πλατφόρμες. Τα λόγια, τα γλυκά αλλά και τα πιο σκληρά, αγγίζουν την ψυχή. Κι εμείς εδώ λογάκια γράφουμε, λογάκια ανταλλάσσουμε. Κάπως καλύτερους μας κάνει αυτό. Ψυχής νοσούσης εστί φάρμακον λόγος, που είπε και κάποιος πρόγονος που μου διαφεύγει αυτήν τη στιγμή. Καληνύχτα, κύριε Λι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ναι, Φακίδα, κι εγώ θεωρώ ότι δεν είναι καθόλου λίγο τα "λογάκια που ανταλλάσσουμε" εδώ (κατάλαβα σωστά, πιστεύω, ότι το υποκοριστικό δεν είναι μειωτικό αλλά της ζεστασιάς και της συμπάθειας..)
    Τα λόγια σου με πήγαν και ελαφρώς εκτός θέματος. Στη Μελαγχολία Ιάσωνος Κλεάνδρου", του Καβάφη:
    "Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου
    είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.
    Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά.
    Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως,
    που κάπως ξέρεις από φάρμακα·
    νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω.

    Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.—
    Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως,
    που κάμνουνε —για λίγο— να μη νοιώθεται η πληγή. "

    Κι εδώ η Ποίηση, με τα δώρα της - τα φάρμακα, για να μη νιώθεται η πληγή..

    Όσο γα τον Μένανδρο που είπε τη φράση που έγραψες, εε.. αυτός ήταν συγγραφέας. Μετράει; Ή έτσι κι αλλιώς το σπίτι του παίνευε;! :-)

    Πολλά φιλιά, ευχαριστεί τόσο ο Λι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ζεστασιάς και συμπάθειας, βεβαίως βεβαίως! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Χμμμ θύμωσε ο μπλόγκερ απ'την πολυλογία φαίνεται .Αν δεν εμφανιστεί αυτό που έγραψα ως αύριο θα το ξαναπώ .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μμμ.. Αυτά τραβάτε εσείς τα ξωτικά. Μήπως ο Μπλόγκερ άρχισε να αμφιβάλλει για την πραγματική σας υπόσταση;; Υπάρχετε, ξωτικό;

      Κοίταξα και το μέιλ, μήπως ήρθε εκεί κάτι και δεν ήρθε "εδώ". Δεν είδα τίποτα.

      Αλλά, μην ανησυχείτε. Μ' αυτό τον τρόπο μεγαλώνει το σασπένς, αυξάνονται οι προσδοκίες, κορυφώνεται η αναμονή κοκ.

      Τι να κι εγώ ο αδαής; Θα ήθελα πολύ να το διαβάσω, αλλά δε θα ήθελα να περνάει κανείς κι από το βάσανο της επανάληψης.

      Τέλος πάντων, χωρίς πολυλογία: Καλό μου ξωτικό, τι έγραφες;;;

      (Στέλνω την καλημέρα μου και προσεύχομαι στον Μεγάλο Αδερφό να φτάσει)

      Διαγραφή
  8. Ο Λόγος έχει αναμφισβήτητα σημαντική αξία.
    Ο δε Λόγος που μετουσιώνεται ή συναρτάται με ωφέλιμη πράξη πολλαπλή αξία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αγορεύει ο Δημοσθένης στην εκκλησία του Δήμου: "Ἐγὼ δ' οὐδεπώποθ' ἡγησάμην χαλεπὸν τὸ διδάξαι τὰ βέλτισθ' ὑμᾶς ̔ὡς γὰρ εἰπεῖν ἁπλῶς, ἅπαντες ὑπάρχειν ἐγνωκότες μοι δοκεῖτε, ἀλλὰ τὸ πεῖσαι πράττειν ταῦτα· ἐπειδὰν γάρ τι δόξῃ καὶ ψηφισθῇ, τότ' ἴσον τοῦ πραχθῆναι ἀπέχει ὅσονπερ πρὶν δόξαι."
    Ποτέ μου δε θεώρησα δύσκολο να σας πείσω γι' αυτά, λέει. Δύσκολο είναι να σας πείσω να ενεργήσετε γι' αυτά.Γιατί όταν κάτι το ψηφίσουμε απέχει απ' το να γίνει πράξη όσο ακριβώς απείχε και πριν το ψηφίσουμε.

    Η κοινωνική πρόοδος συναρτημένη, όπως εύστοχα παρατηρείς, Ιχνηλάτη, με την πράξη, την κοινωνική/πολιτική δράση. Η οποία, βέβαια, στηρίζεται σε αρχές που ο Λόγος ορίζει.
    Να είσαι καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

και οι φίλοι του κυρίου Λι είπαν: